Inventarisatie Risico's en benodigde weerstandscapaciteit
Het is verplicht om de risico's te vermelden, die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden.
In onderstaande inventarisatie van deze risico's wordt daarop uitgebreid ingegaan.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf Grondbeleid). De risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 173 (begroting 2018: 192; jaarrekening 2017: 171) risico's geïdentificeerd.
In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's met een geschat financieel effect van € 150.000,-- of meer opgenomen.
In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag |
1 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Opbrengstdaling en vertraging afzet van de te verkopen kavels. | Financieel risico | In verband met terughoudendheid van bedrijven om te investeren in nieuwbouw, zijn er in de afgelopen jaren nauwelijks kavels verkocht. Door veranderingen in de economie verschuiven investeringen in nieuwbouwlocaties naar Logistiek en handel. | Afzet in de reguliere bedrijfskavels blijft achter bij de prognoses. In 2017 is een inhaalslag gemaakt door een overeenkomst voor 19 ha.. | S | * Extra personele inzet om de verkoopdoelstellingen te realiseren; | 6.700.000,00 |
2 | Borgstelling en verstrekte leningen corporaties | Corporaties niet in staat om lening terug te betalen. | Financieel risico | Corporaties nemen onverantwoorde risico's. | Gemeente is voor de borgstellingen een tertiaire achtervang. Gemeente moet eventueel financieel bijspringen. | S | Goed uitvoeren van de Woningwet | 2.300.000,00 |
3 | Grondexploitatie woningbouw-projecten | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties. | Financieel risico | 1. De grote voorraad aan kavels in uitbreidingslocaties komt niet overeen met de resterende groei van het aantal huishoudens. 2. Ter bestrijding van leegstand in stedelijk gebied vindt transformatie naar woningen plaats. | Negatieve invloed op de opbrengsten. | S | Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de lokale markt onderzocht. De gehanteerde prijzen worden daar goed op afgestemd. | 1.800.000,00 |
4 | Jeugdwet en WMO | Financiële risico's door het onvoldoende op orde zijn van de inrichting en implementatie van de bedrijfsvoering naar aanleiding van de extra taken per 1-1-2015 op het gebied van Jeugd, WMO en Participatie. | Maatschap- | De implementatie en inrichting van de bedrijfsvoering is grotendeels gereed maar kan nog verder worden geoptimaliseerd, terwijl gelijktijdig de uitvoering aan partners is opgedragen. Ook heeft de Rijksoverheid de beloofde digitale gegevensuitwisseling (en facturering) via de zogenaamde I-WMO en I-Jeugd grotendeels op orde. | Er wordt nog steeds met eigen administraties gewerkt. De financiële risico's ten aanzien van jeugdhulp en Wmo blijven bestaan. Bij het onderdeel Participatie spelen deze risico's in mindere mate omdat daar in 1e instantie alleen de finan-cieringsstroom gewijzigd is. | S | * Nieuwe verwervingssystematiek en andere manier van werken toegang (resultaatgericht); | 1.500.000,00 |
5 | Passend aanbod (maatschappelijke) accommodaties | Niet passend aanbod aan accommodaties. | Financieel risico | Voor de jaren 2018 en volgende bestaat de mogelijkheid dat uitgaven langer doorlopen. | S | * Clustering van de accommodaties maakt het mogelijk te komen tot voor de toekomst levensvatbare accommodaties. | 1.000.000,00 | |
6 | 3 D breed | Implementatieproces van de transformatie leidt niet tijdig tot het gewenste eindresultaat. Doelen zijn nog niet vertaald in meetbare prestatie-indicatoren waardoor integrale sturing op de transformatiedoelen niet plaats kan vinden. | Maatschap- | De toegevoegde taken zijn nieuw voor de gemeente. De implementatie is complex en voor alle partijen nieuw. | Sturing is niet voldoende mogelijk. | S | Vanaf 2018 is er resultaatgerichte verwerving. Kwaliteitsbeleid wordt in het 3e kwartaal 2018 afgerond. | 1.000.000,00 |
7 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschap- | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | We blijven het stelsel hierop monitoren via kwartaal- en jaarrapportages jeugdhulp en WMO. Als gevolg van de nieuwe verwervingssystematiek en toegangsprocedure vindt er een extra 'check' plaats aangaande de toegang tot de tweede lijn. | 1.000.000,00 |
8 | 3 D breed | Beschikbaar budget voor de Jeugdhulp en WMO is niet toereikend. | Financieel risico | Toegewezen budgetten van het Rijk zijn niet goed afgestemd. | De gemeente heeft een budgettekort. | S | Budget inkoop is taakstellend. Continu contractbeheer. | 1.000.000,00 |
9 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens. | Juridisch/aan- | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail. | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete (AP). | S | Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT. | 820.000,00 |
10 | Jeugdwet en WMO | Nieuwe vorm van bekostiging maatwerkvoorzieningen vanaf 2018 kan financiële gevolgen hebben die niet waren voorzien. | Financieel risico | Het is een nieuwe bekostigingsvorm waarvoor nog geen ervaringscijfers bekend zijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | I | - Zorgvuldig onderzoek naar beprijzing profielen, in samenwerking met partners, inclusief prognoses; | 750.000,00 |
17.870.000,00 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen, die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek. Door twee grafieken van opeenvolgende periodes (zie begroting 2018 en jaarrekening 2017) naast elkaar te leggen, worden de effecten van beheersing van de risico's zichtbaar.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0 - € 10.000 |
2 | 1 keer per 5 - 10 jaren | 2 | € 10.000 - € 40.000 |
3 | 1 keer per 2 - 5 jaren | 3 | € 40.000 - € 100.000 |
4 | 1 keer per 1 - 2 jaren | 4 | € 100.000 - € 200.000 |
5 | ≥ 1 keren per jaar | 5 | meer dan € 200.000 |
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van overige risico's die opgeteld een financieel risico vormen van € 3.856.600,--
(Begroting 2018: € 2.789.100,--; Jaarrekening 2017: € 3.464.100,--).
Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt daarmee: € 21.726.600,--
(begroting 2018: € 23.809.100,--; jaarrekening 2017: € 21.784.100,--).